Λοιμώξεις αναπνευστικού

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες:

Α. λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (URTIs) και

Β. λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος (LRTIs)

Οι URTIs συμβαίνουν συνήθως τους χειμερινούς και στη μεγαλύτερη πλειοψηφία τους, είναι ιογενούς αιτιολογίας. Φυσιολογικά ένας υγιής ενήλικας μπορεί να έχει 2-4 επεισόδια το χρόνο, ενώ για τα παιδιά η συχνότητα είναι πιο αυξημένη.

Τα συμπτώματα των λοιμώξεων αυτών, όπως: χαμηλή πυρετική κίνηση (έως 38-38,5ο ), ρινική συμφόρηση, ξηρός λαιμός, πονόλαιμος, μυαλγίες, αδιαθεσία-κακουχία, κεφαλαλγία, βήχας παραγωγικός ή μη, φτέρνισμα κ.α., ξεκινούν 1-3 ημέρες μετά την έκθεση στον λοιμώδη παράγοντα και η διάρκειά τους είναι συνήθως από 4-7 ημέρες. Μερικές φορές και αναλόγως του λοιμώδους αίτιου, ο βήχας (μεταλοιμώδης βρογχική υπεραντιδραστικότητα) μπορεί να διαρκέσει πολύ παραπάνω, έως 2-3 μήνες.

Η διάγνωση των λοιμώξεων αυτών γίνεται με τη λήψη του ιστορικού και με τη κλινική εξέταση. Η θεραπεία τους είναι συντηρητική - συμπτωματική, χωρίς άσκοπη χρήση αντιβίωσης . Προσοχή χρειάζεται μόνο στην έγκαιρη αναγνώριση – αντιμετώπιση τυχόν επιπλοκών.

Η πρόληψη που μεταφράζεται στην όσο το δυνατόν καλύτερη τήρηση των ατομικών κανόνων υγιεινής (συχνό πλύσιμο χεριών - αποφυγή κλειστών χώρων με συνωστισμό - κάλυψη του στόματος με μαντήλι κατά το βήχα ή το φτάρνισμα) καθώς και ο εμβολιασμός για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, είναι η καλύτερη αντιμετώπιση των λοιμώξεων αυτών.

Οι συχνότερες λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος είναι οι πνευμονίες, οι βρογχοπνευμονίες και οι βρογχίτιδες που στη πλειοψηφία τους είναι μικροβιακής αιτιολογίας. Τα μικρόβια φτάνουν στους πνεύμονες είτε από εισρόφηση εκκρίσεων από το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα, είτε με εισπνοή μολυσμένων σωματιδίων – αερολυμάτων, είτε αιματογενώς από άλλη εστία εκτός πνευμόνων.

Τα τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια, βήχα παραγωγικό ή μη, υψηλό πυρετό ή υποθερμία, θωρακικό άλγος και ρίγος, έντονη καταβολή και μυαλγίες. Η παρουσία διηθήσεως στην ακτινογραφία θώρακος διακρίνει τη πνευμονία από τη βρογχοπνευμονία και την οξεία βρογχίτιδα. Το πιο συχνό αίτιο πνευμονίας της κοινότητας είναι ο πνευμονιόκοκκος που ευθύνεται για το 30-60% των περιπτώσεων. Ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του ατόμου (ΧΑΠ, καρδιακή ανεπάρκεια, σακχαρώδης διαβήτης, ανοσοκαταστολή) διάφορα μικρόβια μπορεί να αναπτυχθούν.

Οι "άτυπες" πνευμονίες (με ή χωρίς έντονη συμπτωματολογία και λίγα κλινικά ευρήματα), αποτελούν μεγάλο ποσοστό πνευμονιών μεταξύ υγιών ενηλίκων νέας και μέσης ηλικίας, και οφείλονται κυρίως σε τρία παθογόνα μικρόβια:

Α. Μυκόπλασμα

Β. Χλαμύδια

Γ. Λεγεωνέλλα (μερικές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ένα βαρύ λοιμώδες σύνδρομο γνωστό ως νόσος των λεγεωναρίων)

Η επιτυχής θεραπεία των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού στηρίζεται κυρίως στην έγκαιρη διάγνωση και έναρξη της κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής, που πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία, τα συνοδά νοσήματα και τυχόν προηγηθείσα λήψη αντιβιοτικών.

Και στην περίπτωση των λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού, ισχύει το ότι καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Υγιεινή διατροφή, αποφυγή παρατεταμένης σωματικής κόπωσης και καταχρήσεων, έλεγχος τυχόν χρόνιων ασθενειών και κυρίως του σακχάρου είναι μερικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση των λοιμώξεων αυτών.

Το αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο προστατεύει κατά 85-90% από τις λοιμώξεις που προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος. Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών πρέπει να εμβολιάζονται.

Σύμφωνα με τη συμβουλευτική επιτροπή για μεθόδους ανοσοποίησης, άτομα που πρέπει να προφυλάσσονται με εμβολιασμό κατά λοιμώξεων όπως η γρίπη και ο πνευμονιόκοκκος είναι:

Α. Άτομα 65 ετών ή μεγαλύτερης ηλικίας.

Β. Διαμένοντες σε γηροκομεία και άλλα ιδρύματα που περιθάλπουν άτομα με χρόνια νοσήματα.

Γ. Ενήλικες και παιδιά που είναι υπό ιατρική παρακολούθηση για χρόνια μεταβολικά νοσήματα, νεφρική δυσλειτουργία, αιμοσφαιρινοπάθειες ή ανοσοκαταστολή.

Δ. Παιδιά και έφηβοι (6μηνών-18 ετών)που λαμβάνουν ασπιρίνη για μακρό χρονικό διάστημα (υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης του συνδρόμου Reye αν έρθουν σε επαφή με τον ιο της γρίπης).

Ε. Γυναίκες που βρίσκονται στο 2ο ή 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης σε περίοδο επιδημίας γρίπης.

ΣΤ. Άτομα που μπορεί να μεταδώσουν τη γρίπη σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (ιατροί, νοσηλευτές, εργαζόμενοι σε γηροκομεία - ιδρύματα, μέλη οικογενειών με τέτοιους ασθενείς.

Στο ιατρείο παρέχεται η δυνατότητα:

Α. Έγκαιρης διάγνωσης του συνόλου του φάσματος των λοιμώξεων των πνευμόνων (μικροβιακές – ιογενείς – φυματίωση).

Β. Ορθολογική χρήση αντιβιοτικών φαρμάκων με βάση τα επιδημιολογικά στοιχεία για τις ανθεκτικότητες των μικροβίων.

Γ. Χορήγηση ανοσοενισχυτικής αγωγής σε άτομα με ιστορικό συχνών λοιμώξεων.